ਵੈਦਿਕ ਯੁੱਗ
Vaidik Yug
ਵੈਦਿਕ ਯੁੱਗ ਭਾਰਤ ਦਾ ਲਗਭਗ ਸਭ ਤੋਂ ਕੁਦਰਤੀ ਦੌਰ ਸੀ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਤੱਕ ਭਾਰਤ ਦਾ ਮਨ ਉਸ ਦੌਰ ਵੱਲ ਮੁੜ-ਮੁੜ ਲਾਲਚ ਨਾਲ ਦੇਖਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਕਿ ਵੈਦਿਕ ਆਰੀਆ ਨੇ ਆਪਣੇ ਯੁੱਗ ਨੂੰ ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਕਿਹਾ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਸਾਨੂੰ ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਵਰਗਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਬੋਧੀ ਯੁੱਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਵੈਦਿਕ ਸਮਾਜ ਦਾ ਪਰਦਾਫਾਸ਼ ਹੋਣ ਲੱਗਾ ਅਤੇ ਚਿੰਤਕਾਂ ਵਿਚ ਇਸ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਬੋਧੀ ਯੁੱਗ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਅੱਜ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਅੰਦੋਲਨ ਵਰਗਾ ਸੀ। ਬੁੱਧ ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਦੀ ਉੱਤਮਤਾ ਵਿਰੁੱਧ ਬਗਾਵਤ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਬੁੱਧ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਜਨਮ ਤੋਂ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉੱਤਮ ਜਾਂ ਨੀਵਾਂ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਨ ਬਣਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦੇ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਮੁਕਤੀ ਸਿਰਫ਼ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਬੁੱਧ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਨ, ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜਨਮ ਨੂੰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਕਰਮ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਜਾਂ ਮਾੜਾ ਮੰਨਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਬੁੱਧ ਵਿਚ ਆਧੁਨਿਕਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇਕਾਂਤ ਸੀ, ਉਹ ਭਿਕਸ਼ੂਵਾਦ ਨੂੰ ਘਰੇਲੂ ਫਰਜ਼ਾਂ ਨਾਲੋਂ ਉੱਤਮ ਸਮਝਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ-ਲੱਖਾਂ ਨੌਜਵਾਨ, ਜੋ ਉਤਪਾਦਨ ਵਧਾ ਕੇ ਸਮਾਜ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ, ਸੰਨਿਆਸੀ ਬਣ ਗਏ। ਤਿਆਗ ਦੀ ਸੰਸਥਾ ਇੱਕ ਸਮਾਜ ਵਿਰੋਧੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।
