ਕੱਲ੍ ਕਰੇ ਸੋ ਆਜ ਕਰ, ਅੱਜ ਕਰੇ ਸੋ ਅਬ
Kal Kare So Aaj Kar, Aaj Kare Ao Ab
ਕਬੀਰਦਾਸ ਜੀ ਮਹਾਨ ਗਿਆਨਵਾਨ ਅਤੇ ਸੰਤ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਇੱਕ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦੋਹਾ ਹੈ ਜਿਸਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੰਗਤੀ ਨੂੰ ਢੁਕਵਾਂ ਸਿਰਲੇਖ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਹਾ ਹੈ-
ਕੱਲ੍ ਕਰੇ ਸੋ ਆਜ ਕਰ, ਅੱਜ ਕਰੇ ਸੋ ਅਬ।
ਪਲ ਮੇਂ ਪਰਲੇ ਹੋਏਗੀ, ਬਹੁਰਿ ਕਰੋਗੇ ਕਬ?
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰਲ ਪੰਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਬੀਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਸਾਰਾ ਤੱਤ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਦਾ ਕੰਮ ਕਦੇ ਵੀ ਕੱਲ੍ਹ ਲਈ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਕਿਉਂਕਿ ਕੌਣ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਅਗਲਾ ਪਲ ਕਿਆਮਤ ਦਾ ਦਿਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਹ ਅਧੂਰਾ ਕੰਮ ਜਾਂ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ, ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਕਦੋਂ ਕਰੋਗੇ? ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕੁਝ ਕੰਮ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਕੀ ਬਣਾਦਾ ਜਾਂ ਵਿਗਾੜਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦੋਹੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੂਝਵਾਨ ਸੰਤ ਸਾਨੂੰ ਏਹੀ ਗੱਲ ਸਮਝਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ, ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਸਮੁੱਚਾ ਸਾਰ ਇਸ ਦੋਹੇ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਉਸਦੇ ਮਨ ਅਤੇ ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਇੱਛਾ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੁਨਰ ਜਨਮ ਲਵੇਗਾ। ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਸੰਪੂਰਨ ਸਮਝ ਕੇ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਇਸ ਜਨਮ-ਮਰਨ ਦੇ ਗੇੜ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੁਕਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਲਈ ਕਬੀਰਦਾਸ ਜੀ ਨੇ ਅੱਜ ਦਾ ਕੰਮ ਕੱਲ੍ਹ ਲਈ ਨਾ ਛੱਡਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕੱਲ੍ਹ ਲਈ ਜੋ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਅੱਜ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਹੁਣ ਤੋਂ ਹੀ ਪੂਰਾ ਕਰ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕਿਆਮਤ ਤੱਕ ਕੋਈ ਕੰਮ ਨਾ ਰਹਿ ਜਾਵੇ ਭਾਵ ਮੌਤ ਆ ਜਾਵੇ। ਅਤੇ ਤਾਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦੇ ਕਰਮਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਸਕੀਏ।
ਆਮ ਵਿਹਾਰਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਵੀ, ਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕੱਲ ਲਈ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕੱਲ੍ਹ ਲਈ ਕੋਈ ਹੋਰ ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਅਧੂਰਾ ਰੱਖ ਕੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਹੀ ਨੁਕਸਾਨ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਫਿਰ ਅੱਜ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਕੱਲ੍ਹ ਲਈ ਟਾਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੱਖੋਂ ਚੰਗਾ ਜਾਂ ਉਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦੁਨਿਆਵੀ ਸਫਲਤਾ ਲਈ ਵੀ ਕੰਮ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੰਮ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਜਾਂ ਪਰਲੋਕ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਮੁਕਤੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪੂਰੇ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
