ਜੰਗ ਦਾ ਹੱਲ ਜੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ (Jung Da Hal Jung Nahi)
ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਹੀ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਰਹੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਯੁਧਿਸ਼ਠਰ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਰਾਮ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਅਤੇ ਰਾਮਾਇਣ ਦੇ ਯੁੱਧਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਦੁਰਯੋਧਨ ਅਤੇ ਰਾਵਣ ਨੇ ਸੰਧੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮਝੌਤਿਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਜੰਗ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਜਾਨ-ਮਾਲ ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਜੰਗਾਂ ਨਾ ਹੋਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਅੱਜ ਭਾਰਤ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਵੱਖਰਾ ਹੋਣਾ ਸੀ।
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਕਦੇ ਮਾੜੇ ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ। ਜੰਗ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਯੁੱਧ, ਯੁੱਧ ਦਾ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਯੁੱਧ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਹਾਰੇ ਹੋਏ ਯੋਧੇ ਜਾਂ ਨਸਲ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲੇ ਦੀ ਅੱਗ ਬਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਮੁੜ ਤੋਂ ਲੜਾਈ ਲੜ ਕੇ ਆਪਣੀ ਗੁਆਚੀ ਹੋਈ ਇੱਜ਼ਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਯੁੱਧ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਦੋ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਪਹਿਲੀ ਜੰਗ ਨੇ ਦੂਜੇ ਯੁੱਧ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਯੁੱਧ ਦਾ ਮੂਲ ਕਾਰਨ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਇਹ ਭਾਵਨਾ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਵੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਤਾਕਤਵਰ ਕੌਮਾਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੌਮਾਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ। ਜਦੋਂ ਸ਼ੋਸ਼ਿਤ ਆਪਣੇ ਹੱਕ ਮੰਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਜੰਗ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਜੰਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਸਾਮਰਾਜਵਾਦ ਹੈ, ਜੰਗ ਨੂੰ ਰੋਕਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਠੀਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੰਗ ਦਾ ਹੱਲ ਜੰਗ ਨਹੀਂ ਹੈ।
